FIFi: Santissimi Vito, Modesto e Crescenzia, vara, vara che adeso lo ciapa… no, no lo ga ciapà!
RIRI: Cossa nassi testa de usel?
FIFI: Ma gnente, guardo la gente che traversa, o mejo per dirla in cichera, che grembiula la strada, per andar dal Corso verso el Circolo, e dal Mercato verso el Corso, e i passa oltre quel casin de scavi soto la scavatrice in t’el preciso momento che questa lavora e la trasporta piere grose come angurie e tera, e lori ghe passa de soto per andar verso el mercato e nissun li ferma. Nissun che se preocupa che ghe podessi capitar una disgrazia.
RIRI: Vara, vara, li vedo anche mi! Ma roba de mati! Gnanche che sariimo in t’el Stato de Vaattelapesca de indove che Dio ga deto basta! Ti sa cossa? Poderiimo organizar un giro de scomesse. Li ciapa o no’ li ciapa? Forza gente che el boteghin de le scomese de la Aquila fiumana xe aperto. A Fiume, “nota ormai come la città degli scavi” che gnanca a Pompei ti ghe ne vedi tanti, scometemo se, de tuti quei che tenta de passar oltre le strade che xe tute scarancasade, qualche d’un finirà prima o dopo in uno de quei grandi busi che la azienda GPKrk continua aprir e che no’ repeza mai. ‘Sto giro scometemo che el scavador el ciaperà qualchedun che el grembiula la strada pasando soto de lui.
FIFI: Mi scometo che ghe cascherà in testa una piera a la veceta che va comprar i mincioni in mercato.
RIRI: Mi invece scometo che finirà palacinficado soto una piera grosa come un mapamondo, quel avocato che passa co’ la sua bela ventiquatro ore.
FIFI: Varilo, lo riconosso! Xe el avocato che difende spesso gente acusada de coruzion e el riva farghela passar lissa. Xe el stesso avocato che ga apena finido de difender un suo cliente, un polizioto, a un processo indove che ‘sto qua el era acusado de gaver investido e copà un povero cristo che caminava su le striche.
RIRI: El xe proprio lui. ‘Sto avocato al processo el ga comentado: “Signori de la corte, dovè capir el mio cliente! Come el fazeva veder ben un omo su le stiche, co’ povero, el vedeva tuto dopio? Lo ga scambià per una zimise enorme, no’, mejo, un ragno alieno pronto a atacar la tera. El ga pensà: ‘oto zate che camina, quatro de sora e quatro de soto. Xe un ragno alieno che vol conquistar el mondo e mi son el supereroe che lo fermerà!’ La colpa no’ xe sua, povero, ma de quei che ghe meti aposta el alcol in ‘te la vodka senza dir gnente. El mio cliente savendo che la vodka se fa co’ le patate, el ga pensà: ‘Ma cossa volè che sia, xe solo spirito de patate, no’ alcol”, e co’, dopo gaver ciuciado un meso litruzo de votka, el se ga messo al volante, ghe ga ciapà la ridariola. El continuava ripeter: “Spirito de patate…ha, ha, ha, che rider, vara un ragno alieno su le striche, che rider!” Co’ el ga sentì un colpo su la machina, el ga continuà a rider… insoma la colpa no’ xe sua ma de quei malegnasi che co’ i vendi vodka i dovessi informar la gente che oltre al spirito de patate drento ghe ‘sta anche alcol!”
FIFI: Un bravo avocato, gnente de dir. Po in ‘sta Croazia indove tuti i processi per coruzion che comincia no’ i finisse, che le trufe se dimostra e po’ dopo no’ se dimostra più, un avocato pol permeterse de far aringhe che le par inventade in manicomio.
RIRI: Ma tornemo parlar de ‘sta nostra povera Fiume e de ‘sta storia de i scavi, dei cantieri che se apri e no’ se ciude mai, ma invece ghe se ne apri sempre de novi. La passion de i fiumani che no’ sa più come moverse in zità, né a piedi, né in machina, par che no’ la gabi mai fine.
FIFI: Già che prima ti ga nominado la azienda GPKrk che savemo che la ga democraticamente el monopolio su i lavori de tute le strade de la Region Litoraneo Montana, cossa nissun ghe dise gnente che i apre cantieri, i scava e po’ i sparisse per settimane e a noi i ne lassa i busi? Ma dove i va?
RIRI: Pareria che ‘sti qua del GPKrk i ga cantieri aperti anche in Slovenia, ma in Slovenia ghe toca sgobazar e finir quel che i ga scominziado perché là, a diferenza che a Fiume, i ga firmado un contrato che li obliga a rispetar i tempi. Qua da noi el nostro bel governo zitadin se ga dismentigado de farghe firmar contrati seri con oblighi de finir le robe. E alora lori, giustamente, i se ne frega, i continua aprir cantieri per ciapar i soldi per novi progeti e po’ dopo i torna a finir i lavori in Slovenia.
FIFI: I fiumani xe stufi e arcistufi. Ma ti sa cossa, anche quei del Comun pareria che i era stufi e arcistufi e ‘sta total mancanza de coordinazion e serietà, ghe ga costado la carica al sindaco Marko Filipovic. A farghe el sgambeto xe sta’ propio i sui socialdemocratici fradelini e soreline.
RIRI: E adesso al posto del fradelin el partito ga trovà una sorelina, la Sandra Krpan, bela, bionda e ambiziosa. La senta al Sabor, cos’ ti vol de più?
FIFI: Speremo ben, dai. Ogni nova scova, scova ben e qua a Fiume de polvere e scovaze (fra l’altro anche quele che no’ ingruma la Azienda municipal), ghe ne gavemo montagne. Mi me ga piasso che la Sandra Krpan comunque la xe sempre da la parte de le done. La se ga assai incavolado con quei sempioldi che vien a inginociarse davanti a le cese per pregar che le done torni in sé, cussì lori dise, e che le smeti de voler studiar, gaver ambizioni de qualsiasi genere, lavorar o far cariera. I prega che Dio ghe meti de novo in zuca a le done la idea che le devi star al proprio posto…
RIRI: …che saria po’ la cusina, inginociade a lavar per tera, piegade in avanti a servir i mariti e a imparar a no’ lamentarse mai, perché per la Bibia el omo comanda e la dona obedisse.
FiFI: Ma ‘sti omini no’ i xe proprio cussì indrio co’ le carte. No, perché i pensa che el posto de la dona no’ xe solo la cusina, ma anche, de sera, la camera de leto, e là le done, le godi de la libertà assoluta: no’ le deve star solo inginociade, le pol star anche sdraiade, pogiade sul muro, in bilico, pronte far el svolo dal armeron sul leto…no’ stemo por limiti né a la Providenza né a la fantasia.
RIRI: Jesus i Maria!
Hrvatski prijevod:
FIFI: “Sveti Vito, Modeste i Crescencija, gledaj, gledaj, sad će ga poklopiti’… ne, nije ga poklopio!”
RIRI: “Što je bilo, glavo ptičja?”
FIFI: “Ma ništa, gledam ljude koji prelaze ulicu, ili bolje rečeno,gmižu po cesti, idući od Korza prema Circolu i od Tržnice prema Korzu. Prolaze preko onog kaosa od iskopa, ispod bagera u trenutku kad radi i prenosi kamenje veliko kao lubenice i zemlju, a oni prolaze ispod da bi stigli do tržnice. Nitko ih ne zaustavlja, nitko se ne brine da bi im se mogla dogoditi nesreća.”
RIRI: “Gledaj, gledaj, vidim ih i ja! Kakva ludost! Kao da smo u nekoj banana-državi gdje je Bog rekao dosta! Znaš što? Mogli bismo organizirati kladionicu: hoće li ih poklopiti ili neće? Ajmo ljudi, kladionica riječkog orla je otvorena! U Rijeci, poznatoj kao ‘grad iskopa’ – kojih ni u Pompejima ne vidiš toliko – kladimo se da će netko, od svih onih koji pokušavaju prijeći preko ovih raskopanih cesta, prije ili kasnije završiti u jednoj od velikih rupa koje tvrtka GP Krk ne prestaje otvarati, a nikad ne popravlja. Ove runde kladimo se da će bager nekoga poklopiti dok gmiže preko ceste ispod njega.”
FIFI: “Kladim se da će kamen pasti na staricu koja ide na tržnicu kupiti inčune.”
RIRI: “Ja se kladim da će odvjetnik koji prolazi s aktovkom završiti spljošten ispod kamena velikog kao globus.”
FIFI: “Gledaj, prepoznajem ga! To je odvjetnik koji često brani ljude optužene za korupciju i uspije ih izvući. To je isti odvjetnik koji je upravo završio obranu svog klijenta, policajca, na suđenju gdje je bio optužen da je pregazio i ubio jadnog čovjeka koji je prelazio preko pješačkog.”
RIRI: “Točno on. Taj odvjetnik je na sudu rekao: Velepoštovano sudsko vijeće, morate razumjeti mog klijenta! Kako je mogao jasno vidjeti čovjeka koj prelzi preko pješačkog, kad je jadan sve vidio duplo? Zamijenio ga je za ogromnu stonogu, još bolje, za vanzemaljskog pauka koji napada Zemlju. Pomislio je: ‘osam nogu koje hodaju, četiri gore i četiri dolje. To je vanzemaljski pauk koji želi osvojiti svijet, a ja sam superheroj koji će ga zaustaviti!’ Krivnja nije njegova, siromah, nego onih koji u votku dodaju alkohol bez da kažu. Moj klijent je, znajući da se votka radi od krumpira, mislio: ‘Ma što može biti, to je samo špirit od krumpira, a Talijani kažu da je spitio di patate neka glupa šala a ne alkohol.’’ I tako, nakon što je popio pola litre votke, sjeo je za volan i počeo se smijati. Nastavio je ponavljati: ‘Špirit od krumpira… ha ha ha, kakav smijeh, vidi pauka na zebri, kakav smijeh!’ Kad je čuo udarac na autu, nastavio je smijati se… Ukratko, krivnja nije njegova, nego od onih nesretnika koji prodaju votku a ne upozoravaju ljude da osim špirita od krumpira unutra ima i alkohola!”
FIFI: “Dobar odvjetnik, nema što. U ovoj Hrvatskoj gdje svi procesi za korupciju počinju, ali ne završavaju, gdje se prevare dokazuju, a onda više ne dokazuju, odvjetnik si može priuštiti da drži govore kao da su smišljeni u ludnici.”
RIRI: “Ali, vratimo se na našu jadnu Rijeku i priči o iskopima i gradilištima koja se otvaraju i nikad ne zatvaraju, nego se stalno otvaraju nova. Muka Riječana, koji više ne znaju kako se kretati gradom – ni pješice, ni autom – čini se da nema kraja.”
FIFI: “Sad kad si već spomenuo tvrtku GP Krk, za koju znamo da ima demokratski monopol na sve radove na cestama u Primorsko-goranskoj županiji, zašto im nitko ništa ne kaže kad otvore gradilište, iskopaju i onda nestanu tjednima, a nama ostave rupe? Gdje odu?”
RIRI: “Navodno ovi iz GP Krk imaju otvorene radove i u Sloveniji, ali tamo moraju raditi i završiti ono što su započeli jer su potpisali ugovor koji ih obvezuje na rokove. Ovdje kod nas, naš dragi gradski oci su zaboravili natjerati ih da potpišu ozbiljne ugovore s obvezom dovršetka. I tako oni, sasvim logično, otvaraju nova gradilišta da bi uzeli novac za nove projekte, a zatim se vraćaju u Sloveniju da završe posao.”
FIFI: “Riječani su umorni i siti svega. Ali znaš što? Čini se da je i gradskoj vlasti ta situacija došla glave. Ova totalna neorganiziranost i neozbiljnost koštala je gradonačelnika Marka Filipovića fotelje. Pogurali su ga baš njegovi ‘socijaldemokratski’ braća i seke.”
RIRI: “I sada su umjesto njega našli seku, Sandru Krpan– lijepu, plavu i ambicioznu. Sjedi u Saboru, što više treba?”
FIFI: “Nadajmo se najboljem. Svaka nova metla dobro mete, a u Rijeci imamo brda prašine i smeća (uključujući ono koje Komunalno poduzeće ne pokupi). Sviđa mi se što Sandra Krpan uvijek stoji uz žene. Jako se naljutila na one blesane koji kleče pred crkvama moleći Boga da se žene vrate na ‘svoje mjesto’.”
RIRI: “…što bi, naravno, bilo u kuhinji, na koljenima dok peru pod, savijene prema naprijed dok služe muževe i uče se nikad ne žaliti jer, prema Bibliji, muškarac zapovijeda, a žena sluša.”
FIFI: “Ali nisu ni ti muškarci baš tako zaostali. Ne, jer oni smatraju da mjesto žene nije samo kuhinja, nego i, navečer, spavaća soba, gdje žene uživaju apsolutnu slobodu: ne moraju samo klečati, mogu i ležati, nasloniti se na zid, pokušati izvesti skok ormara direkno na krevet… ne stavljamo granice ni Božjoj Providnosti ni mašti.”
RIRI: “Jezus i Marijo!”
